SF-café Leuven in Parijs

 

SF-café

 

Op de laatste bijeenkomst van het SF-café in Leuven wist Frank Roger ons te vertellen dat er een grote tentoonstelling over Salvador Dalí in Parijs was. Ik was er ook in geïnteresseerd en zo groeide het plan om er samen heen te gaan. Omdat er in Parijs zoveel te doen valt, besloten we om twee nachten op hotel te gaan. Ook Ton van Rooij reageerde later positief en zou ons vergezellen. Met ons drieën reisden we donderdag 27 december per trein naar de Franse hoofdstad.

 

Robotten

 

De eerste namiddag trokken we naar het Musée des Arts et Métiers, zeg maar een wetenschappelijk-technologisch museum. We wilden de tijdelijke tentoonstelling ‘Et l’Homme… Créa le Robot’ niet missen. De geschiedenis van de robotten wordt er verteld: beginnende met de automaten van Hero van Alexandrië over de muziekautomaten van de zeventiende, achttiende eeuw tot de hedendaagse computergestuurde robotten op Mars.

 

In de laatste zaal staan de originele robotten R2-D3 uit ‘Star Wars’ en NS-5 uit ‘I, Robot’ en replica’s van C-3PO uit ‘Star Wars’, T-800 uit ‘Terminator 2’ en de Maria-robot uit ‘Metropolis’. Deze robotten komen uit de collectie van ScienceFictionArchives.com. Deze Franse verzamelaars hebben maar liefst vijftienhonderd originele rekwisieten uit sciencefictionfilms. Op de achtergrond worden fragmenten van sciencefictionfilms getoond.

 

Een antieke computer

 

Maar ook de permanente collectie van het museum is de moeite waard. Daar hebben we wel minder tijd aan besteed. Ik beperk me tot enkele hoogtepunten: het laboratorium van scheikundige Antoine de Lavoisier, de Slinger van Foucault, het vliegtuig van Blériot, een hele reeks computers – met onder andere supercomputer Cray - en voorlopers van computers en het Antikythera-mechanisme.

 

Het Antikythera-mechanisme stelt de archeologie voor heel wat raadsels. In 1900 stootten sponsduikers voor de kust van Antikythera op het wrak van een schip dat in de eerste eeuw voor Christus verging. Griekse archeologen borgen een aantal marmeren beelden en vonden een vreemd bronzen voorwerp. De bronzen klomp bestond uit tandwielen, en wijzerplaten. Het leek een klok te zijn. Na onderzoek bleek de klok zowaar een “mechanische computer” te zijn. Het toestel berekende de kalender, maar ook de beweging van de zon, de maan en de vijf planeten die de Grieken kenden. Het toestel zou zelfs zons- en maansverduisteringen kunnen voorspellen. Natuurlijk is de Antikythera niet met chips en moderne elektronica gebouwd, maar met een vernuftig raderwerk. Een deel van de handleiding is op het voorwerp aangebracht zodat de interpretatie vergemakkelijkt werd. Historici en wetenschappers zijn verbaasd dat de oude Grieken toen al een zodanig geavanceerd toestel konden fabriceren.

 

’s Avonds hoopten we de tentoonstelling ‘Edward Hopper’ in het Grand Palais te zien. Helaas stond er een wachtrij van twee uur. Zolang wilden we niet aanschuiven.

 

Salvador Dalí

 

Vrijdag was Dalí-dag. Na het ontbijt trokken we naar Montmartre. De galerie Espace Dalí nabij Place du Tertre stelt een permanente collectie werken van de Spaanse surrealist tentoon. Het is een uitgebreide collectie, maar Dalí was dan ook ontzettend productief. De nadruk ligt in de galerie op beeldhouwwerk en grafiek. Je krijgt er dus geen grote schilderijen te zien. Daarvoor moet je naar de musea gaan. Hoewel we al meerdere tentoonstellingen en musea met werk van Dalí gezien hebben, ontdekten we toch weer heel wat nieuws.

 

Aan de galerie Espace Dalí is er een winkel verbonden, waar we jammer genoeg geen foto’s mochten maken. De goedkoopste ets kost zevenhonderd euro en het duurste beeld, een bronzen neushoorn heb je voor driehonderdduizend euro.

 

Na het middageten ging het richting Centre Pompidou, waar de Dalí-tentoonstelling plaatsvindt. Helaas

moesten we alweer twee uur aanschuiven. Deze keer bleven we natuurlijk wel staan. Maar het loonde de moeite! Een indrukwekkende hoeveelheid werk is samengebracht: van zijn beginjaren tot zijn laatste werken, grafisch werk, schilderijen, beeldhouwwerken, installaties en films. De werken komen uit heel de wereld: uit de Dalímuseums in Portlligat, in Figueres, in Sint-Petersburg (VS), uit musea in Rotterdam, Parijs,… en uit privébezit. Uit het Museum voor Schone Kunsten in Brussel is er het schilderij ‘De Verzoeking van Sint-Antonius’.

 

Dalí en film

 

Wie Dalí’s samenwerking met de Saanse regisseur Luis Buñuel niet kent, kan de surrealistische films ‘L’Age d’Or’ en ‘Un Chien Andalou’ bekijken. ‘Destino’ is een tekenfilm van de Walt Disney Company, waar Dalí aan werkte, maar die pas in 2003 voltooid werd. Op andere schermen zie je interviews met Dalí en reportages over zijn performances.

 

Toen we het Centre Pompidou verlieten, was er nog steeds een wachttijd van drie kwartier. Wij hadden er honger en dorst van gekregen en belandden in een Nepalees restaurant. Hier proefde ik voor de eerste keer Nepalese thee, gemaakt van yakboter. Het goedje smaakt naar fel gezouten boter. Volgende keer zal ik toch maar weer de vertrouwde groene thee vragen.

 

Bordspel

 

De laatste dag scheidden onze wegen. Ik wilde graag de tentoonstelling ‘Art du Jeu’ over de geschiedenis van het bordspel in Musée Cluny zien. Frank Roger en Ton waren daar niet in geïnteresseerd en kozen een dagje winkelen en sightseeing.

 

Musée Cluny is gevestigd in een laatgotisch stadspaleis dat gebouwd werd bovenop Romeinse thermen en doet nu dienst als museum over de middeleeuwen. De tentoonstelling ‘Art du Jeu’ werd samengesteld door het Zwitserse speelgoedmuseum in Tour-de-Peilz.

 

De tentoonstelling focust op de geschiedenis van het bordspel uit de oudheid tot in de middeleeuwen. Historici vermoeden dat bordspelen zevenduizend jaar geleden in de Vruchtbare Sikkel ontstaan zijn. Het oudste object was een bord uit Egypte uit het vierde millennium voor Christus en… afkomstig uit de collectie van het Museum voor Kunst en Geschiedenis uit Brussel.

 

Er liggen mooie houten en ivoren borden, pionnen, schaakstukken, dobbelstenen en kartonnen kaarten. Uit het oude Egypte is er ‘Het Spel van de Hond en de Jakhals’ en ‘Mehen’ of ‘Het Spel van de Slang’. In Babylon speelde men met ‘Het Koningspel van Ur’. We krijgen heel wat triktrak of backgammonborden te zien.

 

Daarnaast zijn er schaakstukken uit een periode van honderden jaren. Schaak ontstond in India. Heel bekend zijn de Lewisschaakstukken die op het Britse eiland Lewis gevonden werden. Even beroemd is het ‘Schaakspel van Karel De Grote’. De keizer zal er echter nooit mee gespeeld hebben, want hij overleed tweehonderd jaar voor het schaken in onze contreien doordrong.

 

De begeleidende commentaar suggereert heel wat hypotheses over bordspelen. Zowat iedereen ziet het bordspel als allegorie voor het leven. Anderen geven er een religieuze en morele betekenis aan. Wanneer men in de oudheid in tempels speelde, was het overwinnen van het eigen lot belangrijker dan het triomferen over de tegenstander. Nog anderen zien de analogie met oorlog, jacht en het hof maken. Moet het gezegd worden dat gokspelen, maar ook andere spellen regelmatig in de ban werden gedaan?

 

Da Vinci en Star Wars

 

We hadden nog meer tentoonstellingen willen bezoeken. In la Cité des Sciences et de l’Industrie is er een uitgebreide tentoonstelling over Leonardo Da Vinci. In het Musée des Arts Décoratifs trok ‘Star Wars Jouets’ mijn belangstelling. Daar loopt overigens nog steeds ‘Trompe-l’oeil’. Tijdens een vorig bezoek aan Parijs zag ik deze kleine tentoonstelling over gezichtsbedrog al.

 

En dan werd het tijd om Frank Roger en Ton weer op te zoeken en naar Gare du Nord te gaan. Zelfs de spoorwegen waren ons gunstig gezind. Zowel de heenreis als de terugreis verliep zonder vertraging. Als het goed is, zeggen we het ook.

 

Et l’Homme… Créa le Robot

Tot 3 maart 2013

Musée des Arts et Métiers
60 rue Réaumur, 75003 Paris 

 

Art du Jeu

Tot 5 maart 2013

Musée de Cluny - Musée national du Moyen Âge

6 place Paul Painlevé, 75005 Paris

 

Salvador Dalí

Tot 25 maart 2013

Centre Pompidou

19 Rue Beaubourg, 75004 Paris

 

Meer info:

www.arts-et-metiers.net/

www.daliparis.com

www.centrepompidou.fr

www.musee-moyenage.fr

 

Frank Beckers