Wat is...

 

Wat is … een webtoon? Een webtoon is een digitaal stripverhaal dat je scrollend op je de smartphone leest. Webtoons komen oorspronkelijk uit Zuid-Korea. Het woord is een samentrekking van de woorden web en cartoon.

 

Wat is ... datakolonialismeDatakolonialisme is het zich toe-eigenen van gegevens die door gebruikers en burgers geproduceerd werden. Dit kan zowel door overheden, NGO’s als bedrijven gebeuren.

 

Wat is ... quishing? Quishing staat voor QR-phising, waarbij oplichters slachtoffers via een valse QR-code naar een kwaadaardige website sturen of hen vragen om schadelijke inhoud te downloaden.     

 

Wat is… een supervoorspeller? Een supervoorspeller (a superforcaster) is iemand wiens voorspellingen statistisch gezien consistent nauwkeuriger zijn dan de voorspellingen van experts of het grote publiek.

 

Wat is … AI-schaamte? AI-schaamte is het ongemakkelijke gevoel dat sommigen bekruipt bij het gebruik van AI. Van wie is het resultaat? Mag je dat materiaal zomaar gebruiken en er je naam onder zetten? Is het geen plagiaat? En wat met de ethische en ecologische impact van AI?

 

Wat is… dark intelligence en dark life? In een toekomst waarin de fysica de geheimen van donkere materie zou ontsluierd hebben, kan SETI op zoek gaan naar Donkere Intelligentie en Donker Leven, dat is leven gebaseerd op een chemie van donkere materie. Bestaan er aliens van donkere materie?

 

Wat is… een analoge astronaut? Een analoge astronaut neemt deel aan een gesimuleerde ruimtereis op aarde in gebieden die geografisch lijken op de plekken op de maan of Mars, waarheen toekomstige bemande missies gepland worden.

 

Wat is … noctalgie? Noctalgie is een samentrekking van nox (Latijn voor nacht, genitief noctis) en nostalgie en wijst naar een heimwee naar de nachten van weleer, toen we nog de Melkweg konden bewonderen. Het woord werd bedacht door astronomen die de alsmaar toenemende lichtpollutie, waardoor de nachten alsmaar helderder worden en die astronomische waarnemingen bemoeilijkt, aanklagen.

 

Wat is… nowcasting? Het woord nowcasting (“nuvoorspelling” of “nuspelling”) is een samentrekking van now (nu) en forecasting (voorspellen). Nowcasting wil het huidige moment en de zeer nabije toekomst beschrijven. De term is afkomstig uit de meteorologie en wordt ondertussen ook in economie gebruikt.

 

Wat is … solarpunk? Solarpunk is een subgenre van sciencefiction dat een positief beeld van de toekomst schetst, waarin de mens op een ecologisch verantwoordelijke manier met natuur en techniek omspringt. 

 

Wat is... P(doom)? P(doom) geeft de waarschijnlijkheid dat A.I. een existentieel risico inhoudt en het einde van de mensheid veroorzaakt. Hierbij staat de letter P voor Probability.

 

Wat is… de trol-modus? Trol-modus of kobold-modus ('goblin mode’ in het Engels) staat voor schaamteloos lui, genot- en hebzuchtig gedrag.  Tijdens de pandemie gingen mensen in trol-modus en sloten zich op in hun kamer, lieten de rolluiken naar beneden, speelden urenlang games of keken dagenlang online video’s en aten enkel nog fastfood.

 

Wat is… een universumbreker? Een universumbreker is een object dat volgens de gevestigde kosmologie niet zou mogen bestaan. De James Webb-ruimtetelescoop heeft zes massieve sterrenstelsels van 13 miljard jaar geleden waargenomen. De huidige wetenschap kan niet verklaren hoe massieve sterrenstelsels zo snel konden ontstaan.
(Bron: www.vrt.be)

 

Wat is… een hallucinerende A.I.? Wanneer een A.I. hallucineert, genereert het programma. een antwoord, dat onzinnig is en ogenschijnlijk niet verklaard kan worden vanuit de trainingsgegevens.

 

Wat is... duister toerisme? De liefhebber van duister toerisme (Dark tourism) reist naar plaatsen die geassocieerd worden met dood, oorlog, het macabere of  een catastrofe. Hij bezoekt bv. het concentratiekamp van Auschwitz, de killing fields in Cambodja, Ground Zero in New York, een militair kerkhof uit de eerste wereldoorlog.

 

Wat is... een collapsoloog? Een collapsoloog gelooft dat de catastrofe onvermijdelijk is, waarbij onze samenleving zal ineenstorten.

 

Wat is… toekomstangst ? Toekomstangst (‘future anxiety’ in het Engels) duidt op de angst die sommigen overvalt, wanneer ze denken aan doemscenario’s over de klimaatcrisis, een nucleaire oorlog, een uitbraak van de pest, de robotapocalyps,… Toekomstangst leidt tot slapeloosheid, verhoogde bloeddruk en een gevoel van algemene ontreddering.

 

Wat is… diep lezen? Diep lezen is met een scherpe focus langere teksten geconcentreerd lezen, zeg maar ‘het verdrinken in een boek’, waarbij je je geheugen traint, je verbanden legt en je verbeelding werkt.

 

Wat is… stellair vampirisme? Stellair vampirisme komt voor wanneer in een dubbelsterrensysteem de ene ster materiaal van de andere ster opzuigt.

 

Wat is … een digital twin (digitale tweeling)? Een digital twin is een virtuele representatie die als een realtime digitale tegenhanger van een fysiek object of proces fungeert, zeg maar een computerprogramma, dat het gedrag van het object of proces in de toekomst simuleert.

 

Wat is …CETI? CETI staat voor Cetacean Translation Initiative, vertaald Initiatief voor de Vertaling van Walvisachtigen. Met kunstmatige intelligentie hopen wetenschappers het ‘klikken’ van potvissen te interpreteren en zo met deze walvissen te kunnen praten.

 

Wat zijn... een hebberige alien? Hebberige aliens ('grabby aliens' in het Engels) zijn intelligente levensvormen die hun territorium voortdurend uitbreiden en daarbij de ruimte waar ze wonen grondig wijzigen.

(Bron: Sylvia Wenmackers, Waarom 'macho' sterrenkundigen geloven in hebberige ruimtewezens, EOS, 3/11/2021)

 

Wat is ... het dataoom? Naar analogie met genoom en microbioom praat astrobioloog Caleb Scharf over het dataoom, "het geheel van gegevens". Hieronder vallen onze taal en onze ideeën. We slaan die tijdelijk op in onze hersenen. Ze zijn niet in ons DNA geëncodeerd, toch bestaan ze en kunnen ze zich in de wereld voortzetten.

(Bron: Je kunt niet uitsluiten dat onze kattenvideo's ooit heel waardevol zullen zijn, De Standaard, 21/08/2021)

 

Wat is ... een stratonaut? Ruimtevaarders zijn astronauten, toch? Jeff Bezos en Richard Branson maakten onlangs hun eerste commerciële ruimtevlucht en noemen zich nu astronaut. De eigenaar van Amazon vloog tot 100 kilometer en zijn mede-miljardair, eigenaar van Virgin Galactic, haalde 80 kilometer. Er is geen duidelijke scheidingslijn tussen onze aarde en de ruimte. Internationaal wordt de grens van de ruimte op 100 kilometer gezet. In eigen land wil ondernemer David Laurier uit Deinze in 2025 een ruimtevlucht maken met een ruimteballon van het Amerikaanse bedrijf Space Perspective. De ballon Neptune One zal tot 35 kilometer stijgen, dat is tot in de stratosfeer. David Laurieruit en zijn medepassagiers zijn bijgevolg geen astronauten, maar stratonauten. Met dank aan Ludwine voor de suggestie.

(Bron: https://www.avs.be/)

 

Wat is... apocalyptische boekhouding? 'Als er iets niet goed gaat, is apocalyptische boekhouden de meest voor de hand liggende reactie. Dus heel veel gegevens verzamelen om te laten zien wat er misgaat' schrijft René ten Bos in Filosofie Magazine juli/augustus 2021.

 

Wat is... een malien? Een malien is een alien uit een ander universum. De m komt van multiversum. Voor humanoïden uit een ander universum worden ook de termen anderuniverseel of anderwereldling gebruikt.

Extra: een nonsensverhaal over een alien uit een ander universum is bijgevolg malienkolder.