De vier toekomstscenario’s van Peter Frase

Johan Faes interviewde de macrosocioloog Peter Frase voor DS Weekblad. Peter Frase schetsts in zijn boek Four Futures vier modellen voor het tijdperk ‘na het kapitalisme’.

"In de eerste toekomst is er overvloed en gelijkheid – communism, herleid tot zijn oorspronkelijke betekenis, waarin niemand móét werken om te overleven. De tweede kent ook geen schaarste, maar de technologie is in handen van een elite, zowel de productie als de informatie – Frase noemt het rentism. Als er wel gelijkheid is maar de automatisering heeft nog niet geleid tot overvloed, dan krijgen we een vorm van socialism waarin klimaat, infrastructuur en consumptie constante kopzorgen opleveren. Exterminism, de vierde toekomst, wil je liever niet meemaken. Een elite heeft het monopolie op de schaarse middelen en trekt zich met haar robots terug achter een hoge muur. De meesten van ons zijn overbodig. Uitroeien is een optie.
(…)
Uw boek is anderhalf jaar geleden verschenen. Zijn we al opgeschoven in de richting van een van de vier toekomsten?
Als je naar Amerika kijkt met zijn kapitalistische hiërarchie, politiegeweld en massale opsluitingen, dan lijkt exterminism niet zo veraf. Maar de tegenkrachten zijn er ook. Ik doe niet aan voorspellingen, ik behandel eventualiteit – wat er kan gebeuren in bepaalde omstandigheden. Zoals sciencefictionschrijver William Gibson zei: de toekomst is er al, ze is alleen ongelijk verdeeld. De mogelijkheden zijn er, we zijn nog altijd in staat te bepalen wat we laten doorwegen.
(…)
Moeten we er als mens niet in slagen om humaan te zijn, voor we lessen krijgen van een robot?
Je zou het denken. In mijn boek haal ik de Franse filosoof Bruno Latour aan, die zegt dat we Frankenstein helemaal mis hebben. Je moet het niet lezen als een verhaal van hybris – iets scheppen dat niet mag bestaan –, maar als een ecologische metafoor. Dr. Frankenstein weigerde verantwoordelijkheid te nemen voor zijn creatie. Het werd pas een monster toen zijn meester het afwees. Wij hebben onze planeet zodanig verminkt dat we nu met dat monster moeten leven. Hetzelfde voor A.I. en robots. Wat doen we als die op ons niveau komen meepraten? Ik zou graag een Star Wars-film zien waarin de droids zich verenigen om hun werkomstandigheden aan te klagen.
"

(Bron: Johan Faes, Peter Frasen Verderkijker, DS Weekblad 21/04/2018)

Maak jouw eigen website met JouwWeb